نمونه سوالات زیست دهم

نمونه سوالات تستی زیست دهم کنکورسرا + پاسخنامه تشریحی برای برای دانش آموزان رشته تجربی که قصد شرکت در کنکور این رشته را دارند تهیه و ارائه شده است. اگر به دنبال یک منبع قابل اعتماد برای تمرین و مرور مفهومی زیست شناسی در پایه دهم هستید و می خواهید عملکرد درخشانی را در کنکور و آزمون های آزمایشی از خود نشان دهید، این فایل دقیقا برای شما طراحی شده است. شما با دانلود این مجموعه می توانید به بیش از 700 تست از زیست شناسی پایه دهم دسترسی داشته باشید که به صورت فصل به فصل و در 478 صفحه تدوین شده است.

زیست دهم پایه یادگیری مفاهیم زیست شناسی در مقاطع بعدی در دوران دبیرستان است، پس اگر می خواهید در امتحانات و انواع آزمون ها تسلط بالایی را بر روی زیست داشته باشید و از سوالات پرتکرار غافل نشوید، این فایل ارزشمند را از دست ندهید. این مجموعه سوالات با دقت بالا طبقه بندی شده است و به صورت تماما رنگی در اختیار شما قرار می گیرد. ما در تیم کنکورسرا سعی کرده ایم که مطابق با آخرین تغییرات کتاب درسی و منطبق با سوالات آزمون های آزمایشی و کنکور سراسری این فایل را تدوین کنیم. لینک دانلود این محصول به راحتی قابل دسترس است، اما در صورتی که نیاز به راهنمایی بیشتر برای تهیه این فایل دارید می توانید با شماره های مندرج در این سایت تماس بگیرید.

این فایل شامل چه مواردی است؟

• سوالات پرتکرار و مفهومی از زیست شناسی پایه دهم
• پاسخنامه کاملا تشریحی برای درک عمیق تر مفاهیم و مرور مطالب
• بررسی تمام گزینه ها و بیان دقیق علل رد گزینه
• انواع مختلفی از سوالات آزمون های آزمایشی، تست های کنکور و سوالات تالیفی بهترین اساتید زیست
• تست های دسته بندی شده بر اساس مباحث  و سرفصل های کتاب درسی زیست دهم
  فصل اول: دنیای زنده (70 تست)
  فصل دوم: گوارش و جذب مواد (160 تست)
  فصل سوم: تبادلات گازی (93 تست)
  فصل چهارم: گردش مواد در بدن (147 تست)
  فصل پنجم: تنظیم اسمزی و دفع مواد زائد (123 تست)
  فصل ششم: از یاخته تا گیاه (102 تست)
  فصل هفتم: جذب و انتقال مواد در گیاهان (100 تست)

فایل سوالات تستی زیست دهم برای کلیه داوطلبان رشته تجربی اعم از دانش آموزان پایه دهم، یازدهم و دوازدهم مناسب و پرکاربرد است و می تواند منبع کامل و عالی برای آمادگی در آزمون ها و حتی امتحانات نهایی باشد.

بخشی از نمونه سوالات تستی زیست دهم

سوال 1: در ارتباط با نوعی جانور بی­ مهره که هر ساله مهاجرتی طولانی انجام می­ دهد، کدام گزینه صحیح است؟

1) در پیکر این جانور، نورون­ هایی وجود دارند که نمی­ توانند همواره جهت مقصد را تشخیص دهند.

2) پژوهشگران به تازگی مطالعه بر روی مهاجرت این جانوران را آغاز کرده­اند.

3) توضیح علت و چگونگی مهاجرت این جانوران، در محدودۀ علم تجربی نیست.

4) هر یک از این جانوران، همواره ساکن بوم­ سازگانی خاص است.

پاسخ کنکورسرا: گزینه 1
در پیکر پروانه ­های مونارک نورون­ هایی وجود دارند که با تشخیص جایگاه خورشید در آسمان، جهت مقصد را نیز مشخص می­ کنند. دقت کنید که عملکرد این نورون ­ها نه همواره، بلکه تنها در طول روز، یعنی هنگامی که خورشید در آسمان می­باشد، امکان­ پذیر است.
بررسی سایر گزینه­ ها:
گزینۀ «۲»: زیست­ شناسان سال­ ها بر روی مهاجرت این نوع پروانه پژوهش و مطالعه کرده ­اند.
گزینۀ «۳»: علم تجربی علت و چگونگی پدیده­ های طبیعی (از جمله این پدیده) را بررسی می­کند.
گزینۀ «۴»: یک پروانه مونارک هر ساله در حال مهاجرت است، بنابراین در بوم سازگان­ های مختلفی سکونت می­ کند، نه همواره در یک بوم سازگان خاص.

سوال 2: همة مولكول­ هاي شركت­ كننده در غشاي ياختة جانوري كه …………..، قطعاً مي­ توانند ……………..

1) به انواعي از كربوهيدرات­ ها متصل­ اند – كانال­ هايي براي عبور مولكول­ هاي درشت باشند.

2) در ساختار خود، اسيد چرب دارند – اكسيژن را از بين مولكول­ هاي مشابه خود عبور دهند.

3) از واحدهاي آمينو اسيد تشكيل شده ­اند – به عبور مواد از غشاي ياخته كمك كنند.

4) در هر دو لايه غشا وجود دارند – در ساختار انواعي از هورمون­ ها شركت كنند.

پاسخ کنکورسرا: گزینه 2
گزینۀ درست: غشای یاخته از دو لایه مولکول‌ های فسفولیپید تشکیل یافته است که مولکول‌ هایی مانند اکسیژن و کربن‌ دی‌ اکسید، در جهت شیب غلظت از لا به‌ لای این مولکول‌ ها عبور می‌ کنند.
گزینه‌ های نادرست: مولکول‌ های کلسترول و فسفولیپیدها در دو لایۀ غشا وجود دارند. انواعی از کلسترول‌ ها در ساخت انواعی از هورمون‌ ها شرکت دارند. فسفولیپیدها در ساخت هورمون‌ ها دخالتی ندارند. انواعی از کربوهیدرات‌ ها به تعدادی از فسفولیپیدها و پروتئین‌ های غشایی متصل‌ اند که برخی از آن‌ ها به عنوان گیرنده و برخی از آن‌ ها به عنوان ناقل یا حامل و تعدادی در اتصال یاخته‌ های یک بافت به یکدیگر نقش دارند.

سوال 3: در هر بخش از لوله گوارش كه داراي چين­ خوردگي­ هاي حلقوي، پرز و ريزپرز مي­ باشد، قطعاً …

1) در ساختار بافتي آن لايه زيرمخاط در كنار ماهيچه­ هاي مورب قرار گرفته است.

2) خون خارج شده از آن نسبت به خون خارج شده از كبد در زمان­ هايي از روز مي ­تواند گلوكز بيشتري داشته باشد.

3) در صورت شل بودن بنداره ابتداي آن، لايه مخاط مري آسيب مي­ بيند.

4) ضخامت لايه مخاط در تمام قسمت­ هاي آن، يكنواخت و ثابت است.

پاسخ کنکورسرا: گزینه 2
منظور صورت سؤال در رابطه با روده باریک می­باشد.
خون خارج شده از روده باریک نسبت به خون خارج شده از کبد گلوکز بیش­تری دارد، چون که مقداری از گلوکز سیاهرگ خارج شده از روده در کید به صورت گلیکوژن ذخیره می­ شود.
بررسی سایر گزینه ­ها:
گزینۀ «1»: در ساختار بافتی روده باریک، لایه ماهیچه حلقوی در مجاورت زیر مخاط قرار دارد. (ماهیچه مورب تنها در ساختار بافتی معده وجود دارد.)
گزینۀ «۳»: در صورت شل بودن بنداره انتهای مری، شیره معده باعث تخریب لایه مخاطی مری می­شود.
گزینۀ «۴»: ضخامت لایه مخاطی در بخش­ های مختلف روده باریک به خاطر وجود چین­ های حلقوی یکسان و ثابت نیست. (شکل ٣ الف صفحۀ ۱۸)

سوال 4: کدام گزینه در رابطه با کبد و خون ­رسانی آن به نادرستی بیان شده است؟

1) سیاهرگ فوق کبدی به بزرگ ­سیاهرگ زیرین متصل است و قطر بیشتری نسبت به سیاهرگ باب دارد.

2) سیاهرگ باب کبدی نسبت به سیاهرگ فوق کبدی مواد غذایی بیشتری دارد.

3) بیشتر حجم خون ورودی به کبد از طریق سیاهرگ باب است.

4) سیاهرگ باب کبدی پس از ورود به کبد منشعب می­شود.

پاسخ کنکورسرا: گزینه 1
سیاهرگ فوق کبدی به بزرگ سیاهرگ زیرین متصل است اما بر اساس شکل کتاب درسی قطر سیاهرگ فوق کبدی نسبت به سیاهرگ باب کمتر است.
بررسی سایر گزینه ­ها:
گزینه 2) سیاهرگ باب کبدی و سیاهرگ روده نسبت به سیاهرگ فوق کبدی مواد غذایی بیش­تری دارد.
گزینه 3) بیشتر حجم خون ورودی به کبد از طریق سیاهرگ باب است (نه سرخرگ کبدی).
گزینه 4) بر اساس شکل کتاب درسی سیاهرگ باب کبدی پس از ورود به کبد منشعب می­ شود.

سوال 5:کدام گزینه برای تکمیل عبارت زیر مناسب است؟
«در یک فرد سالم و بالغ، پس از ورود غذا به بخشی از لولۀ گوارش که در آن کیموس تشکیل می ­شود، …»

1) سه لایۀ ماهیچه ­ای مخطط در انجام شدن حرکات کرمی آن نقش دارند.

2) میزان چین ­خوردگی­ های حلقوی موجود در دیوارۀ آن کاهش می ­یابد.

3) با تأثیر آنزیم ­های مترشحه از آن، گوارش کربوهیدرات ­ها آغاز می­ شود.

۴) این بخش اندکی انبساط یافته و سپس انقباض ­های آن آغاز می ­شود.

پاسخ کنکورسرا: گزینه 4
کیموس در معدۀ انسان تشکیل می­شود. با ورود غذا، معده به علت پرشدن، اندکی انبساط می­یابد و سپس انقباض ­های دیوارۀ آن آغاز می­ شود. این انقباض ­ها غذا را با شیرۀ معده می آمیزند که نتیجه آن تشکیل کیموس است.
بررسی سایر گزینه ­ها:
گزینۀ «۱»: لایۀ ماهیچه ­ای در دیوارۀ معده، شامل یاخته­ های ماهیچه ­ای صاف (نه مخطط) است که به شکل­ های حلقوی، طولی و مورب سازمان یافته ­اند.
گزینۀ «۲»: دقت کنید که با توجه به شکل ۸ و ۹ صفحۀ ۲۱ کتاب زیست ۱، دیوارۀ معده برخلاف رودۀ باریک، چین­ خوردگی­ های طولی (نه حلقوی) دارد که با پرشدن معده، میزان این چین­ خوردگی­ ها کاهش می­یابد.
گزینۀ «۳»: گوارش کربوهیدرات­ های غذا در دهان (نه معده)، تحت آمیلاز مترشحه از غدد بزاقی آغاز می­ شود.

سوال 6: هنگامی که ………….، به طور حتم می­ توان گفت ………….»

1) حجم هواي شش ­ها به کمتر از 2000 ميلی­ ليتر می­رسد ماهيچه­ هاي بين دنده ­اي خارجی در حال انقباض می­ باشند.

2) درون حبابک­ ها فشار هوا کاهش می­یابد یاخته ­هاي دوکی ­شکل دیافراگم در حال انقباض­ اند.

3) نيروي کافی براي غلبه بر کشش مایع درون حبابک­ ها ایجاد می ­شود فشار وارد شده به اندام­ هاي درون حفرة شکمی افزایش می­ یابد.

4) دنده ­ها به سمت عقب و پایين حرکت می­ کنند که انقباض گروهی از ماهيچه­ هاي تنفسی با چندین هسته در آن دخيل بوده است.  

پاسخ کنکورسرا: گزینه 3
در طی دم و زمانی که حبابک ­ها می­ خواهند باز شوند، بر نيروي کشش سطحی آب درون حبابک ­ها غلبه می­ شود. در طی دم، دیافراگم به سمت پایين حرکت می ­کند و به حالت مسطح درمی ­آید. این جا به­ جایی دیافراگم باعث افزایش فشار وارد بر اندام­ هاي حفرة شکمی می­ شود.
بررسی سایر گزینه ­ها:
گزینۀ «1»: در طی بازدم عميق ممکن است حجم هواي شش­ ها به کم­تر از 2000 ميلی ­ليتر برسد. یک گروه از ماهيچه­ هایی که در بازدم عميق منقبض می­ شود، ماهيچه­ هاي بين دنده ­اي داخلی می­ باشند. (نه خارجی)
گزینۀ «2»: در هنگام شروع دم، فشار درون شش ­ها و طبيعتاً حبابک­ ها کاهش می‌ یابد. دیافراگم از یاخته­ هاي ماهيچه­ اي اسکلتی با ظاهر استوانه­ اي تشکيل شده است. (نه دوکی شکل)
گزینۀ «4»: در هنگام بازدم، دنده ­ها به سمت عقب و پایين حرکت می­ کنند. دقت داشته باشيد که بازدم عادي به صورت غيرفعال انجام می ­شود و هيچ ماهيچه­ اي در طی این فرایند منقبض نمی­ شود.

سوال 7: ویژگی مشترک جانورانی که زاده­ هایشان را به کمک غدد شیری خود تغذیه می­ کنند، کدام است؟

1) گوارش میکروبی در آن­ها پس از گوارش آنزیمی صورت می­ گیرد.

2) فشار خون ریوی در آن­ ها، کمتر از فشار خون گردش عمومی بدن است.

3) هوا به کمک مکش حاصل از فشار مثبت به شش ­های آن­ها وارد می­ شود.

4) به هنگام بارداری، نوعی پردۀ جنینی از اختلاط خون مادر و جنین جلوگیری می­ کند.

پاسخ کنکورسرا: گزینه 2
تمامی پستانداران زاده­ های خود را به کمک غدد شیری تغذیه می ­کنند (هم تخم­ گذار، هم کیسه ­دار و هم جفت­ دار).
تمامی پستانداران دارای گردش خون مضاعف هستند که فشار خون گردش عمومی که باید خون را به کل بدن بفرستد طبعاً بیشتر از فشار خون ریوی است.
بررسی سایر گزینه­ ها:
گزینۀ 1: نادرست – در پستانداران نشخوارکننده مانند: گاو، گوارش میکروبی پیش از گوارش آنزیمی صورت می ­گیرد.
گزینۀ 3: نادرست – در تمامی پستانداران دیافراگم وجود دارد که در دم نقش اصلی را ایفا می­ کند و با ایجاد فشار منفی باعث ورود هوا به دستگاه تنفس می­ گردد.
گزینۀ 4: نادرست – تولید پردۀ برون­ شامه (کوریون) که از اختلاط خون مادر و جنین جلوگیری می­ کند در پستانداران تخم ­گذار دیده نمی­ شود.

سوال 8: کدام گزینه برای تکمیل عبارت زیر مناسب است؟
«به­ طور معمول در بدن مردی جوان به دنبال نوعی بیماری که طی آن …… انتظار است.»

1) حفره­ های پایینی قلب بزرگ­تر شده ­اند، شنیدن صداهایی غیر طبیعی از سمت چپ قفسه سینه فرد، دور از

۲) حرکات قفسه سینه و شش­ های فرد ناهماهنگ شده است کاهش میزان حجم هوای وارد شده طی دم عمیق، دور از

۳) رگ­ های تغذیه­ کنندۀ لایه میانی قلب مسدود شده­ اند، افزایش فعالیت آنزیم تولید کنندۀ کربنیک اسید در گویچۀ قرمز، قابل

۴) در فعالیت یاخته­ های نوع دوم دیوارۀ حبابک اختلال ایجاد شده است افزایش مصرف انرژی توسط ماهیچه­ های فعال در فرایند دم، قابل

پاسخ کنکورسرا: گزینه 4
در صورت اختلال در فعالیت یاخته­ های نوع دوم دیوارۀ حبابک، میزان عامل سطح فعال کمتری ترشح شده و در پی آن کشش سطحی مولکول­ های آب در حبابک کاهش پیدا نمی­ کند. در این حالت برای تبادل گازها، میزان انرژی بیشتری توسط ماهیچه­ های فعال در فرایند دم مصرف می­ شود.
بررسی سایر گزینه­ ها:
گزینۀ «۱»: در صورت بزرگ­تر شدن قلب، امکان شنیده شدن صداهای غیرعادی از قلب فرد قابل انتظار است.
گزینۀ «۲»: در صورتی که حرکات ماهیچه­ ها و قفسۀ سینه و شش­ های فرد ناهماهنگ شود، ممکن است که ظرفیت شش ­ها به اندازۀ کافی افزایش پیدا نکرده باشد و میزان حجم هوای ذخیرۀ دمی وارد شده طــی دم عمیق کاهش پیدا کند.
گزینۀ «۳»: در صورت انسداد رگ­ های کرونری قلب، میزان اکسیژن کم­تری به ماهیچه­ های قلب رسیده و در نتیجه میزان کربن دی ­اکسید کمتری تولید می­شود و بنابراین میزان فعالیت آنزیم کربنیک انیدراز در گویچۀ قرمز کاهش پیدا می­ کند.

سوال 9: چند مورد در ارتباط با گردیزه (نفرون)های یک فرد سالم و بالغ به درستی بیان شده است؟

الف) سرخرگ وابران برخلاف سیاهرگ ­های ششی دارای خونی با غلظت کربن دی ­اکسید پایین است.

ب) بخش نازک بالاروی قوس هنله، کوتاه­تر از بخش نازک پایین ­روی آن است.

ج) تعداد مجاری جمع ­کننده ادرار تقریباً برابر با تعداد گردیزه (نفرون­)های موجود در کلیه­ های فرد است.

د) هر گویچۀ قرمزی که از اطراف قوس هنله در مویرگ عبور می­کند، به­ طور حتم از اطراف هر دو لولۀ پیچ­ خورده نیز عبور کرده است.

1) 1

2) 2

3) 3

4) 4

پاسخ کنکورسرا: گزینه 1
تنها مورد «ب» درست است.
بررسی موارد:
الف) هر دو رگ، خون روشن (غلظت کربن دی‌ اکسید پایین) دارند.
ب) با توجه به شکل 4 صفحۀ 72 کتاب زیست‌ شناسی (1)، انتهای متورم در هنله بلندتر از ابتدای متورم می‌ باشد در نتیجه بخش نازک بالارو، کوتاه‌ تر از بخش نازک پایین‌ روی آن است.
ج) چندین گردیزه (نفرون) به یک مجرای جمع‌ کننده متصل می شوند در نتیجه تعداد این مجاری به مراتب از گردیزه (نفرون‌)ها کمتر است.
د) به علت دو شاخه شدن سرخرگ وابران در مجاور لوله‌ه ای پیچ‌ خوردۀ نزدیک و دور، هر گویچۀ قرمزی لزوماً از اطراف هر دوی این لوله‌ ها عبور نمی‌ کند، ولی با یکی شدن این دو انشعاب در مجاور قوس هنله، هر یک از گویچه‌ های قرمز به‌ طور حتم از اطراف آن عبور می‌ کنند.

سوال 10: چند مورد از عبارات زير در ارتباط با كليه انسان، درست است؟

• خون تصفيه شده از طريق سرخرگ­ هاي كوچك در نهايت وارد سرخرگ كليه مي ­شود.
• مجراي جمع­ كننده نمي ­تواند در تركيب مايع تراوش شده از كلافك تغيير ايجاد كند.
• آخرين مرحلة تشكيل ادرار، در تنظيم pH خون و دفع بعضي سموم نقش مهمي دارد.
• دومين مرحلة تشكيل ادرار، در بيشتر موارد با استفاده از انرژي ATP انجام می‌گیرد.

1) 1

2) 2

3) 3

4) 4

پاسخ کنکورسرا: گزینه 2
گزینۀ درست: آخرين مرحلة تشكيل ادرار، فرآیند ترشح است که در تنظيم pH خون نقش مهمي دارد. اگر pH خون کاهش یابد، کلیه‌ ها یون هیدروژن را ترشح می‌ کنند و اگر pH خون افزایش یابد، بی کربنات بیشتری دفع می‌ کنند مرحلۀ دوم تشکیل ادرار یعنی بازجذب، در بیشتر موارد به صورت فعال و با صرف انرژی انجام می‎ شود.
گزینه‌ های نادرست: دو فرآیند بازجذب و ترشح، ترکیب مایع تراوش شده را هنگام عبور از گردیزه و مجرای جمع‌ کننده تغییر می‌ دهند، خون تصفیه شده در کلیه‌ ها از طریق سیاهرگ‌ های کوچک سرانجام از طریق سیاهرگ‌ های کلیه به سیاهرگ‌ زیرین وارد می‎ شود.

سوال 11: چند مورد در ارتباط با انسان صحیح است؟

الف) در نوعی بیماری کلیوی، میزان فشار اسمزی خون کاهش و بخش­هایی از بدن متورم می­گردد.

ب) در نوعی بیماری مربوط به کم­کاری کبد، میزان اورۀ خون پایین و میزان آمونیاک خون بالا می­رود.

ج) در نوعی بیماری مفصلی، میزان رسوب مادۀ دفعی نیتروژن­دار در مجاورت نوعی بافت پیوندی افزایش می­یابد.

د) در نوعی بیماری مربوط به کم­کاری غدۀ فوق­کلیه، مقدار زیادی از آب نوشیده شده، دفع می­گردد.

1) 1

2) 2

3) 3

4) 4

پاسخ کنکورسرا: گزینه 4
تمامی موارد درست هستند.
بررسی هریک از موارد:
الف) درست – عامل اصلی فشار اسمزی در خون پروتئین­ های خوناب هستند. اگر بیماری کلیه باعث دفع پروتئین گردد (مشکل در کلافک و کپسول بومن) فشار اسمزی خون کاهش می­یابد و در مویرگ­ های بدن جذب مواد خروجی کاهش یافته و باعث ادم (خیز) می­گردد.
ب) درست – ترکیب آمونیاک با کربن دی ­اکسید برای تولید اوره در کبد صورت می­ گیرد؛ پس اختلال کار کبد می­تواند تولید اوره را مختل و مقدار آمونیاک خون را افزایش دهد.
ج) درست – در بیماری نقرس، رسوب اوریک ­اسید که نوعی مادۀ دفعی نیتروژن­ دار است در مفاصل (هم بخش غضروفی و هم بخش کپسول مفصلی که هر دو از بافت پیوندی هستند) ایجاد شده و مفاصل ملتهب و دردناک می­شوند.
د) درست – غدۀ فوق­ کلیه با ترشح آلدوسترون و اثر آن بر کلیه، به­طور غیرمستقیم در بازجذب آب نقش دارد. کاهش ترشح آلدوسترون می­تواند بازجذب آب را کاهش دهد و مقدار زیادی از آب نوشیده­ شده دفع گردد.

سوال 12: چند مورد، عبارت زیر را به ­طور مناسب کامل می­کند؟
“در ساقۀ هوایی یک گیاه علفی، هر سامانۀ بافتی که محتوی یاخته­ های ………… است، …………”

– دراز و فیبری­ شکل – یاخته ­هایی با دیوارۀ نازک و انعطاف­ پذیر نیز دارد.

– با دیوارۀ نخستین ضخیم – به عدسک­ های کوچک و برجسته ­ای نیاز دارد.

– نرم ­آکنه ­ای (پارانشیمی) – در فتوسنتز و ذخیرۀ مواد نقش اصلی را ایفا می­ کند.

– سبزینه (کلروفیل)دار – می ­تواند مستقیماً از انتظار بخار آب به محیط اطراف گیاه ممانعت به عمل آورد.

1) یک

2) دو

3) سه

4) چهار

پاسخ کنکورسرا: گزینه 1
فقط مورد اول درست است.
بررسی هریک از موارد:
مورد اول: درست – بافت فیبر در سامانۀ بافت زمینه قرار دارد. می­دانیم در همین سامانه، یاخته­ های پارانشیمی هم که دیواره نازک و انعطاف ­پذیر دارند، قرار می­ گیرند.
مورد دوم: نادرست – بافت کلانشیم، دیوارۀ نخستین ضخیم دارد و متعلق با سامانه بافت زمینه است، ولی عدسک مربوط به سامانۀ بافت پوششی است نه بافت زمینه
مورد سوم: نادرست – پارانشیم مربوط به سامانه بافت زمینه است، اما نمی­توان گفت در تمام گیاهان علفی لزوماً در فتوسنتز نقش دارد. به عنوان مثال برخی گیاهان انگل ­مانند سس و گل جالیز کلاً توان فتوسنتز ندارند.
مورد چهارم: نادرست – یاخته­ های کلروپلاست ­دار (فتوسنتزکننده) را می­ توان هم در سامانۀ بافت زمینه (مثلاً پارانشیم میان برگ) و هم در سامانۀ بافت پوششی (یاخته ­های نگهبان روزنۀ هوایی) یافت، ولی فقط یاخته ­های نگهبان روزنۀ هوایی هستند که مستقیماً تعرق را کنترل می­ کنند.

سوال 13: نمی­ توان گفت که در ……………… اندازۀ هر ……………… معمولاً از هر ………………

1) یاختۀ نگهبان روزنۀ گونرا – اندامک تبدیل پیرووات به استیل کوآنزیم A – اندامک دارای دو نوع زنجیرۀ انتقال الکترون، کوچک­تر است.

2) یاخته­ های ترشحی کلاهک ریشۀ گل ادریسی – اندامک محل تجمع آلومینیوم – اندامکی که آنزیم غیر پروتئینی از آن خارج می­ شود، بزرگ­تر است.

3) پارانشیم نرده­ ای آکاسیا – اندامک تجزیه ­کنندۀ آب در حضور نور – اندامک محتوی مواد لازم برای تولید دیوارۀ یاخته­ ای و ایجاد صفحۀ سلولی بزرگ­تر است.

4) کال گیاهی در محیط سترون – هستۀ موجود در یاخته­ ها – اندامکی که هیدرات ­های کربن و آنتوسیانین در آن ذخیره می­ شود کوچک­تر است.

پاسخ کنکورسرا: گزینه 4
کال گیاهی، یاخته­ های مریستمی (سرلادی) دارد. مریستم دارای هستۀ بزرگ، سیتوپلاسم اندک و فاقد کریچه (اندامک دارای آنتوسیانین) است.
بررسي ساير گزينه­ ها:
گزینۀ «1»: نادرست؛ اندازۀ میتوکندری (راکیزه) معمولاً از اندازۀ کلروپلاست (سبزدیسه) کوچک­تر است.
گزینۀ «2»: نادرست؛ اندازۀ کریچه به ­طور معمول از اندازۀ هسته بزرگ­تر است و در بسیاری از یاخته ­های گیاهی بزرگ­ترین اندامک است.
گزینۀ «3»: نادرست؛ به ­طور معمول کلروپلاست (سبزدیسه) نسبت به دستگاه گلژی بزرگ­تر است.

سوال 14: چند مورد، عبارت زیر را به طور مناسب کامل می­ کند؟
«هر جانداری که می­تواند همه یا بخشی از مواد غذایی خود را از گیاهان به دست آورد، در زمان حیات خود…………… »

الف) فاقد توانایی تولید ترکیبات آلی از مواد معدنی است.

ب) از طریق بخش­ های مکنده به درون گیاه نفوذ می ­نماید.

ج) نیتروژن جو را به نیتروژن قابل استفاده گیاه تبدیل می ­کند.

د) با کمک ترکیبی فسفات ­دار، مولکولی دونوکلئوتیدی می­ سازد.

1) 1

2) 2

3) 3

4) 4

پاسخ کنکورسرا: گزینه 1
تنها مورد (د) درست است. انواعی از گیاهان انگل وجود دارند که همه یا بخشی از آب و مواد غذایی خود را از گیاهان فتوسنتز کننده دریافت می ­کنند. سیانوباکتری ­ها نوعی از باکتری های فتوسنتزکننده هستند که بعضی از آن­ها می­ توانند علاوه بر فتوسنتز، تثبیت نیتروژن هم انجام دهند. آزولا گیاهی کوچک است که در تالاب­ های شمال و مزارع برنج کشور به فراوانی وجود دارد. گیاه آزولا با سیانوباکتری­ ها همزیستی دارد و نیتروژن تثبیت شده آن را دریافت می­کند. گیاه گونرا نیز در نواحی فقیر از نیتروژن رشد شگفت­انگیزی دارد. سیانوباکتری های همزیست درون ساقه و دم برگ این گیاه، تثبیت نیتروژن انجام می­ دهند و از محصولات فتوسنتزی گیاه استفاده می­ کنند. بنابراین منظور صورت سوال گیاهان انگل، سیانوباکتری ها و … می­ باشد.
بررسی همه موارد:
الف) این مورد در ارتباط با سیانوباکتری­ ها درست نیست. می­ دانید این گروه از باکتری­ ها، فتوسنتز کننده هستند و در این فرایند تولید مواد آلی از مواد معدنی صورت می­ گیرد.
ب) این مورد نیز در ارتباط با سیانوباکتری­ ها صحیح نیست. باکتری­ها فاقد اندام مکنده هستند.
ج) این مورد نیز تنها در ارتباط با سیانوباکتری­ ها درست بوده و در مورد گیاهان انگل صادق نیست.

سوال 15: در گل جالیز، هر یاخته زنده تمایزیافته روپوست قطعاً ………………

1) واکنش­ های نوری فتوسنتز را درون کلروپلاست انجام می­ دهد.

2) دچار تغییر کوتینی ­شدن در دیواره یاخته ­ای می ­شود.

3) در اثر مصرف آب، گاز اکسیژن تولید می­ شود.

4) درون مایع میان­ یاخته خود آنزیمی با پیش ­ماده قند شش­ کربنه دو فسفاته تولید می­ کند.

پاسخ کنکورسرا: گزینه 4
یاخته ­های تمایز یافته رو پوست، یاخته­ های نگهبان روزنه، کرک و یاخته ­های ترشحی در اندام ­های هوایی و یاخته­ های تار کشنده در ریشه می­ باشد. همه این یاخته ­ها، همانند دیگر یاخته­ های زنده قندکافت انجام می­ دهند. در واکنش دوم قندکافت قند شش­ کربنه دو فسفاته شکسته شده و دو مولکول سه­ کربنه­ یک­ فسفاته ساخته می ­شود.
بررسی سایر گزینه ­ها:
گزینۀ 1: همه یاخته­ های تمایزیافته روپوست الزاماً کلروپلاست ندارند، از جمله یاخته­ های تار کشنده!
گزینۀ 2: در رو پوست اندام­ های هوایی فقط کوتینی ­شدن اتفاق می­ افتد و پوستک ساخته می­ شود.
گزینۀ 3: این گزینه به فتوسنتز اشاره دارد که در همه یاخته ­ها تمایز یافته روپوست اتفاق نمی­ افتد.